مفهوم محله بعنوان بستر یا محل سکونت، ریشه تاریخی دارد؛ بنا به یک تعریف تاریخی (مدنی پور 1994)، واحدهای مختلف شهر که طبقات مختلف اجتماعی را در خود جای میدهند یا نواحی شهری (با مرزهای اداری یا رسمی) که دامنهای از گروههای اجتماعی را تحت پوشش قرار میدهند محله نامیدهمیشدهاند…
اما باید گفت تعریفی که ما از محله به معنای عام داریم همان بافت های سنتی و قدیمی از شهر است که با اسم های برگرفته از هویت تاریخی این بافت ها شناخته می شود . مثلا تصویر محله سنگلج ، پامنار ، تجریش ، چالهرز ، نارمک ، سلسبیل ، جوادیه و …. و هنوز در ذهن ما این اسامی بیانگر تعریف محله است . این در حالی است که محله در تقسیم بندی شهری که امروزه آن را می شناسیم تصویری به مراتب پیچیده تری دارد محله به عنوان یک واحد شهری میتواند تعاریف گوناگونی داشته باشد، محله توسط رشتههای گوناگون علمی که با شهر سر و کار داشتهاند تعریف شده است. جامعهشناسان، جغرافیدانان، روانشناسان، طراحان شهری و… سعی کردهاند تا از دیدگاه خود تعاریفی در مورد محله ارائه دهند. به عنوان مثال :
· «محله واحد فیزیکی و اجتماعی با سازمانهای اجتماعی که بزرگتر از خانوار و کوچکتر از شهر میباشد.» (1985. Kurpat)
· «محلات قسمتهایی از شهر هستند که میاناندازه و یا بزرگ باشند. باید واجد دو بعد باشند. تا ناظر احساس کند وارد آن شده است.» (لینچ، 1383)
· «محله مفهومی جغرافیایی و اجتماعی است. از نظر فیزیکی قسمتی از شهر است که به وسیله مرزهایی مشخص شده است. که این مرزها میتوانند شبکه راهها، راهآهن، رودخانه، کانالها، فضاهای باز باشند و دارای گونههای یکسانی از واحدهای مسکونی است، و یک مرکز تجاری در مرکز آن قرار دارد. از نظر اجتماعی دارای ساکنینی است که از نظر طبقه اجتماعی و یا قومیت دارای تشابه میباشند.» (1989, Mitchell)
· «محله همان چیزی است که ساکنین آن را محله میدانند.» (1981, Downs)
· «محله ناحیهای است که آشنایی با آن باعث آسودگی خاطر میگردد و هرچه شما از خانه به طرف لبههای محله میروید آشنایی شما با مردم و مکانها کمتر میشود.» (1985, Kurpat)
· «محله شهری به عنوان بخشی از شهر تعریف میشود که دارای لبههای کارکردی یا فضایی هویتمند و ترکیب عملکردهای کوچک مقیاس باشد. یک محله شهری معمولاً متشکل از، بیش از یک واحد همسایگی است. (2005, Philine Gaffron and others)